Kilkanaście zagrożonych gatunków zwierząt objętych jest tzw. ochroną strefową. Polega ona na tym, że wokół znanych stanowisk lęgowych tych zwierząt wytycza się obszar (tzw. strefy), który zabezpiecza stanowiska przed różnymi formami działalności ludzkiej. Przepisy dotyczące tej formy ochrony reguluje znowelizowana ustawa o ochronie przyrody z 16.04.2004 roku i rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie gatunków dziko żyjących zwierząt objętych ochroną z 28.09.2004 r. Więcej szczegółów na temat ochrony strefowej ptaków można znaleźć na stronach internetowych Komitetu Ochrony Orłów: http://www.koo.org.pl/dzialalnosc/ochrona-strefowa-gniazd

Gniazdo bielika, Lasy Janowskie

      Monitoring strefowych gatunków ptaków to jedno z najważniejszych działań realizowanych przez członków LTO na terenie Lubelszczyzny. Program monitoringu wystartował praktycznie od początku powstania Towarzystwa tj. od roku 1992, choć już w latach poprzednich przyszli członkowie LTO wyszukiwali w regionie stanowiska rzadkich gatunków ptaków drapieżnych. Monitoringiem kieruje Janusz Wójciak, który jest regionalnym koordynatorem KOO.
      Każdego roku, co najmniej dwukrotnie odwiedzamy znane stanowiska lęgowe ptaków, a także wyszukujemy nowe. Pierwszą wiosenną kontrolę przeprowadza się w celu stwierdzenia obecności ptaków i kontroli gniazd. Druga kontrola latem, ma na celu sprawdzenie efektów lęgów. Standardowo zimą wyszukujemy gniazda w rewirach, w których wiosną i latem nie udało się zlokalizować gniazd.

Pisklęta bielika. W tle Lasy Janowskie.

      Od początku monitoring skupia się głównie na ptakach drapieżnych (bielik, orlik krzykliwy, kania czarna, gadożer). Kontrolujemy również stanowiska puchacza oraz bociana czarnego. Monitorowano również tokowiska cietrzewi (w okresie, kiedy były obecne na Lubelszczyźnie), a od roku 2000 regularnie liczymy głuszce na tokowiskach, początkowo w Lasach Janowskich, a teraz w całej Puszczy Solskiej.

Młode bociany czarne. Puszcza Sandomierska.

      Głównie dzięki wysiłkom naszego koordynatora oraz wielu członków LTO udało się zlokalizować ponad tysiąc gniazd rzadkich gatunków ptaków, głównie orlika krzykliwego, bielika i bociana czarnego. Aktualnie, co roku kontrolujemy około 300 stanowisk gatunków strefowych, współpracując przy tym z Regionalnymi Dyrekcjami Ochrony Środowiska w Lublinie i w Rzeszowie oraz z nadleśnictwami Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Lublinie oraz w Krośnie.

Rozmieszczenie rewirów bielika i orlika krzykliwego objętych monitoringiem.

      Dzięki tej akcji mamy dobrze rozpoznany stan populacji ptaków drapieżnych na Lubelszczyźnie. Ponadto w ramach monitoringu prowadzimy aktywną ochroną wybranych gatunków, głównie poprzez budowę i montaż platform gniazdowych. Najbardziej spektakularne efekty przynosi ochrona puchacza, który zajął ponad 70% z ponad 20 zamontowanych platform!

Montaż platformy lęgowej dla puchacza. Fot. S. Śliwiński

      Tak dobre rezultaty nie zostałyby osiągnięte bez zaangażowania wielu ludzi i instytucji, którym bardzo dziękujemy!!! Jak już zostało wspomniane wyżej głównym koordynatorem akcji jest Janusz Wójciak, który przez te wszystkie lata skutecznie zmotywował do pójścia w las także innych członków LTO, a byli to (kolejność przypadkowa): Zbyszek Jaszcz, Tomasz Buczek, Leszek Niejedli, Przemysław Stachyra, Paweł Marczakowski, Krzysztof Monastyrski, Tomasz Frączek, Paweł Szewczyk, Marcin Urban, Grzegorz Grzywaczewski, Gerard Potakiewicz, Marek Kamola, Rafał Siek, Marek Kołodziejczyk, Leszek Kaczmarzyk, Jarosław Wawerski, Jola i Sławek Snopkowie, Marcin Przepiórka, Krzysztof Antoń, Małgorzata Piotrowska, Robert Wróblewski, Robert Bochen, Gracjan Ziółek, Sylwester Aftyka, Sylwester Śliwiński, Łukasz Bednarz, Andrzej Wediuk, Maciej Pieńkosz, Robert Cymbała, Dariusz Piechota, Marta i Arkadiusz Żuchnik, Jakub Geneja i inni. Za wszelką pomoc i współpracę dziękujemy leśnikom oraz Regionalnym Dyrekcjom Ochrony Środowiska w Lublinie i Rzeszowie.

    Bardzo gorąco zachęcamy wszystkich chętnych do udziału w naszych działaniach!

      Wszelkie informacje na temat rzadkich gatunków strefowych ( w tym obserwacji ptaków w sezonie lęgowym w Twojej okolicy) oraz ich gniazd prosimy kierować do koordynatora akcji: Janusza Wójciaka lto@wp.pl , tel. 608085357.