Lubelskie Towarzystwo Ornitologiczne na początku roku 2007 złożyło wniosek do Polskiej Fundacji Dzieci i Młodzieży realizującej program "Równać Szanse" o dofinansowanie projektu edukacyjnego "Moje Powiśle- poznaję, chronię, promuję". Fundacja pozytywnie rozpatrzyła nasz wniosek, więc przystąpiliśmy do jego realizacji. Zdobyliśmy również dofinansowanie z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska. Wniosek zakładał edukację przyrodniczą w oparciu o metodę projektu, czyli samodzielnego działania młodzieży, realizowania przewidzianych w projekcie działań. Dzięki takiej metodzie młodzi ludzie angażują się emocjonalnie w to, co jest przedmiotem działania, a zatem znacznie łatwiej, skuteczniej, trwalej, a co bardzo ważne, również przyjemniej przyswajają wiedzę. Dydaktycy uczenie się przez działanie i współdziałanie oceniają jako najskuteczniejszą metodę uczenia się, niewspółmiernie skuteczniejszą nawet niż obserwacja, nie wspominając nawet o wykładzie czy czytaniu tekstów. Projektem została objęta młodzież z Gimnazjum w Łaziskach, przede wszystkim uczniowie będący członkami prowadzonego przeze mnie Szkolnego Koła LTO.

Konkretne działania przewidziane w projekcie były następujące:

• rajdy rowerowe po regionie,
• zbieranie dokumentacji do stworzenia folderu i wystawy fotograficznej,
• wydanie folderu o regionie lubelskiego powiśla, a w szczególności terenów należących lub graniczących z Gminą Łaziska,
• stworzenie wystawy fotograficznej o przyrodzie regionu lubelskiego powiśla i prezentacja wystawy w szkołach regionu oraz innych zainteresowanych instytucjach (zadanie dofinansowane z WFOŚ),
• zakup części do zmontowania i powieszenie budek lęgowych dla ptaków w regionie powiśla (zadanie dofinansowane z WFOŚ),

Realizację zadań rozpoczęliśmy w wakacje wizytami na Obozie Ornitologicznym Kaliszany. Wszystkie wycieczki odbyły się za pomocą najbardziej przyjaznego dla środowiska sposobu przemieszczania się, czyli roweru, no i oczywiście przy przeprawie przez kanał, pontonu, co było źródłem emocji zwłaszcza dla żeńskiej części uczestników. Na obozie uczniowie mieli okazję na własne oczy zobaczyć pracę ornitologów, obserwować ptaki Wisły, zdobyć wiedzę ornitologiczną. Dofinansowanie z PFDiM pozwoliło nam kupić lornetki, aparat fotograficzny i klucze do rozpoznawania ptaków, które zwłaszcza na tym etapie projektu były szczególnie przydatne.

Już na obozie, ale także na następnym etapie, czyli w czasie rajdów rowerowych po regionie młodzież gromadziła dokumentację fotograficzną i merytoryczną do folderu i wystawy. Odwiedziliśmy między innymi kościół i kamieniołom w Piotrawinie, Kazimierz Dolny i różne, nienazwane ale niezwykle piękne i cenne miejsca w nad Wisłą. Dzięki uprzejmości księdza proboszcza parafii Piotrawin, Zespołu Parków Krajobrazowych Wyżyny Lubelskiej - oddziału w Kazimierzu Dolnym, a szczególnie Muzeum Przyrodniczego w Kazimierzu Dolnym mogliśmy gromadzić potrzebne informacje. Kiedy pogoda nie pozwalała już nam na podróże rowerowe zabraliśmy się za skręcanie budek lęgowych. W sumie złożyliśmy 100 budek dla wróblaków i 20 dla gągoła i nurogęsi. W zimie prawie wszystkie budki zawisły na drzewach - wszystkie małe budki wieszali sami uczniowie, duże wspólnie z doświadczonym i odpowiednio przygotowanym do tego rodzaju działań, ornitologiem - Pawłem Szewczykiem.

W tym samym czasie na spotkaniach Szkolnego Koła LTO uczniowie dokonywali selekcji fotografii do wystawy i folderu. Uczniowie sami wybierali zdjęcia i pisali teksty do folderu, opierając się o informacje zgromadzone w czasie rajdów. Na tej podstawie powstał folder, który udało się wydać w profesjonalnej drukarni offsetowej. Folder rozprowadzamy wśród uczniów, ich rodziców i władz regionu. Promocji służy również wystawa fotograficzna, składająca się z trzydziestu fotografii, opowiadająca o przyrodzie regionu. Wystawa, podobnie jak folder jest w całości dziełem uczniów. W tym miejscu należy złożyć szczególne podziękowania dla pana Grzegorza Leśniewskiego, który nieodpłatnie udostępnił nam swoje fotografie, dzięki którym zarówno wystawa i projekt były niewspółmiernie atrakcyjniejsze. Wystawa ma charakter objazdowy i prezentujemy ją nie tylko uczniom i ich rodzicom w Gimnazjum w Łaziskach, ale również w okolicznych szkołach i instytucjach, takich jak np. biblioteka. Projekt, poza oczywistym celem, jakim jest edukacja ekologiczna i regionalna, tak potrzebne w dobie globalizacji i postępującej degradacji środowiska, spełnia jeszcze przynajmniej jedną, być może nawet ważniejszą rolę. Młodzież szkolna z takich małych miejscowości jak Łaziska ma już na starcie mniejsze szanse edukacyjne niż np. ich rówieśnicy z dużych miast. Zamierzeniem naszego projektu było również wyrównywanie tych szans przez wizyty w różnych wartościowych edukacyjnie miejscach, takich jak choćby Obóz Ornitologiczny czy Muzeum Przyrodnicze, ale przede wszystkim danie możliwości uczenia się przez aktywne działanie na rzecz własnego miejsca życia. Dzięki temu młody człowiek może uwierzyć we własne możliwości i zamiast wstydu, poczuć dumę ze swojego pochodzenia i swojego regionu. Uczniowie, którzy najaktywniej uczestniczą w realizacji projektu to (kolejność przypadkowa): Karolina Kupis, Marzena Rybak, Paulina Pernak, Aleksandra Madejek, Patrycja Grajper, Klaudia Kwietniewska, Angelica i Michał Lasota, Radosław Wróbel, Kamil Mróz i Grażyna Kłak. Koordynatorami są Michał Gąska i Paweł Szewczyk.

Michał Gąska

Projekt został zrealizowany dzięki wsparciu finansowemu Polsko Amerykańskiej Fundacji Wolności (sponsor główny projektu) oraz dotacji Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie.